Rys Historyczny:
Parafia w Knyszynie swoje powstanie
zawdzięcza fundacji wojewody wileńskiego Mikołaja Radziwiłła z 1520r. On
też zbudował nieduży murowany kościół pw. św. Jana Apostoła i
Ewangelisty. Został on konsekrowany w dniu 21.03.1601r. przez biskupa
wileńskiego Benedykta Wojnę. Źródła historyczne informują także o
istnieniu szpitala dla ubogich nieopodal kościoła. Średniowieczne
szpitale były domami parafialnymi, w których mieszkali ludzie ubodzy,
często niedołężni i bezdomni. Jednocześnie wykonywali określone funkcje w
kościele, np. między nabożeństwami śpiewali różaniec i godzinki,
pracowali w ogrodzie, oraz kalikowali na chórze, czyli ręcznie napędzali
miechy organowe. Duża liczba mieszkańców szpitali była wynikiem
częstego przebywania w Knyszynie króla Zygmunta Augusta, który słynął z
hojności i częstego udzielania jałmużny.
Kościół ufundowany przez Jana
Zamoyskiego ówczesnego starostę knyszyńskiego, był pierwszym murowanym
kościołem w Knyszynie i miał znacznie mniejsze wymiary niż obecny.
Zbudowany na planie prostokąta o wymiarach 32m x 17m x 13m, posiadał
płaskie ściany od wschodu i zachodu, z bardzo małą wieżą, przykryty
ceramiczną dachówką. Grubość ścian świątyni wynosiła 1,7 m, w których
wewnątrz kościoła, znajdowały się półokrągłe nisze, gdzie siadali wierni
podczas nabożeństw. Podczas remontu w 1996r. i odsłonięciu ścian można
było naliczyć ich 6 (po 3 z każdej strony). W takim stanie kościół
przetrwał 109 lat, aż do 1710r. kiedy to uległ prawie całkowitemu
zniszczeniu na skutek pożaru. Ocalały tylko popękane ściany, remont
świątyni trwał prawie do 1730r. Ze względu na osłabienie ścian sufit
wykonano z drewna, wykonano nowe ołtarze.
W końcu XIX w. postanowiono świątynię powiększyć. Z inicjatywy proboszcza ks. Krzysztofa Aborowicza,
w oparciu o projekt arch. Wacława Chrościckiego z Grodna dokonano
rozbudowy (1900-1902). Budowlę przedłużono o jedno przęsło, zbudowano
wieżę, a nowej fasadzie nadano cechy stylu neoromańskiego. Wewnątrz
wykonano ozdobny drewniany strop, który nadaje uroku wnętrzu zabytkowej
świątyni.
Warto wspomnieć również proboszczów (administratorów) parafii, którzy kierowali nią w XX i XXI w.:
- ks. Krzysztof Aborowicz 1897 - 1912r.
- ks. Jan Sachorko 1912 - 1916r.
- ks. Teofil Jerzy Andrukonis 1916 - 1918r.
- ks. Stanisław Klim 1917 - 1926r.
- ks. Mieczysław Akrejć 1926 - 1932r.
- ks. Jerzy Żamejć 1933 - 1937r.
- ks. mgr Tadeusz Szadbej 1937 - 1939r.
- ks. Franciszek Bryks 1939 - 1945r.
- ks. Władysław Pilicki 1945 - 1951r.
- ks. Antoni Hermanowski 1950 - 1975r.
- ks. Stanisław Wierzbicki 1975 - 1976r.
- ks. Zenon Łosowski 1976 - 1984r.
- ks. mgr Alfred Ignatowicz 1984 - 2004
- ks. mgr Henryk Radziewicz 2004 - 2007
- ks. mgr Andrzej Sadowski 2007-
